yù ràng lùn
豫讓論

shì jūn zǐ lì shēn shì zhǔ, jì míng zhī jǐ, zé dāng jié jìn zhì móu, zhōng gào shàn dào, xiāo huàn yú wèi xíng, bǎo zhì yú wèi rán, bǐ shēn quán ér zhǔ ān.
士君子立身事主，既名知己，則當(dāng)竭盡智謀，忠告善道，銷(xiāo)患于未形，保治于未然，俾身全而主安。
shēng wéi míng chén, sǐ wèi shàng guǐ, chuí guāng bǎi shì, zhào yào jiǎn cè, sī wèi měi yě.
生為名臣，死為上鬼，垂光百世，照耀簡(jiǎn)策，斯為美也。
gǒu yù zhī jǐ, bù néng fú wēi wèi wèi luàn zhī xiān, ér nǎi juān qū yǔn mìng yú jì bài zhī hòu diào míng gū yù, xuàn shì hài sú, yóu jūn zǐ guān zhī, jiē suǒ bù qǔ yě.
茍遇知己，不能扶危為未亂之先，而乃捐軀殞命于既敗之后；釣名沽譽(yù)，眩世駭俗，由君子觀之，皆所不取也。
gài cháng yīn ér lùn zhī: yù ràng chén shì zhì bó, jí zhào xiāng zi shā zhì bó, ràng wèi zhī bào chóu.
蓋嘗因而論之：豫讓臣事智伯，及趙襄子殺智伯，讓為之報(bào)仇。
shēng míng liè liè, suī yú fū yú fù mò bù zhī qí wèi zhōng chén yì shì yě.
聲名烈烈，雖愚夫愚婦莫不知其為忠臣義士也。
wū hū! ràng zhī sǐ gù zhōng yǐ, xī hū chǔ sǐ zhī dào yǒu wèi zhōng zhě cún yān hé yě? guān qí qī shēn tūn tàn, wèi qí yǒu yuē:" fán wú suǒ wéi zhě jí nán, jiāng yǐ kuì tiān xià hòu shì zhī wéi rén chén ér huái èr xīn zhě yě.
嗚呼！讓之死固忠矣，惜乎處死之道有未忠者存焉——何也？觀其漆身吞炭，謂其友曰：“凡吾所為者極難，將以愧天下后世之為人臣而懷二心者也。
" wèi fēi zhōng kě hū? jí guān qí zhǎn yī sān yuè, xiāng zi zé yǐ bù sǐ yú zhōng xíng shì, ér dú sǐ yú zhì bó.
”謂非忠可乎？及觀其斬衣三躍，襄子責(zé)以不死于中行氏，而獨(dú)死于智伯。
ràng yīng yuē:" zhōng xíng shì yǐ zhòng rén dài wǒ, wǒ gù yǐ zhòng rén bào zhī zhì bó yǐ guó shì dài wǒ, wǒ gù yǐ guó shì bào zhī.
讓?xiě)?yīng)曰：“中行氏以眾人待我，我故以眾人報(bào)之；智伯以國(guó)士待我，我故以國(guó)士報(bào)之。
" jí cǐ ér lùn, ràng yú xú hàn yǐ.
”即此而論，讓馀徐憾矣。
duàn guī zhī shì hán kāng, rèn zhāng zhī shì wèi xiàn, wèi wén yǐ guó shì dài zhī yě ér guī yě zhāng yě, lì quàn qí zhǔ cóng zhì bó zhī qǐng, yǔ zhī dì yǐ jiāo qí zhì, ér sù qí wáng yě .
段規(guī)之事韓康，任章之事魏獻(xiàn)，未聞以國(guó)士待之也；而規(guī)也章也，力勸其主從智伯之請(qǐng)，與之地以驕其志，而速其亡也 。
qiè cī zhī shì zhì bó, yì wèi cháng yǐ guó shì dài zhī yě ér cī néng chá hán wèi zhī qíng yǐ jiàn zhì bó.
郄疵之事智伯，亦未嘗以國(guó)士待之也；而疵能察韓、魏之情以諫智伯。
suī bù yòng qí yán yǐ zhì miè wáng, ér cī zhī zhì móu zhōng gào, yǐ wú kuì yú xīn yě.
雖不用其言以至滅亡，而疵之智謀忠告，已無(wú)愧于心也。
ràng jì zì wèi zhì bó dài yǐ guó shì yǐ, guó shì jì guó zhī shàng yě.
讓既自謂智伯待以國(guó)士矣，國(guó)士——濟(jì)國(guó)之上也。
dāng bó qǐng dì wú yàn zhī rì, zòng yù huāng bào zhī shí, wèi ràng zhě zhèng yí chén lì jiù liè, zhūn zhūn rán ér gào zhī rì:" zhū hóu dài fū gè ān fèn dì, wú xiāng qīn duó, gǔ zhī zhì yě.
當(dāng)伯請(qǐng)地?zé)o厭之日，縱欲荒暴之時(shí)，為讓者正宜陳力就列，諄諄然而告之日：“諸侯大夫各安分地，無(wú)相侵奪，古之制也。
jīn wú gù ér qǔ dì yú rén, rén bù yǔ, ér wú zhī fèn xīn bì shēng yǔ zhī, zé wú zhī jiāo xīn yǐ qǐ.
今無(wú)故而取地于人，人不與，而吾之忿心必生；與之，則吾之驕心以起。
fèn bì zhēng, zhēng bì bài jiāo bì ào, ào bì wáng".
忿必爭(zhēng)，爭(zhēng)必?cái)?；驕必傲，傲必亡”?br>zhūn qiè kěn zhì, jiàn bù cóng, zài jiàn zhī, zài jiàn bù cóng, sān jiàn zhī.
諄切懇至，諫不從，再諫之，再諫不從，三諫之。
sān jiàn bù cóng, yí qí fú jiàn zhī sǐ, sǐ yú shì rì.
三諫不從，移其伏劍之死，死于是日。
bó suī wán míng bù líng, gǎn qí zhì chéng, shù jī fù wù.
伯雖頑冥不靈，感其至誠(chéng)，庶幾復(fù)悟。
hé hán wèi, shì zhào wéi, bǎo quán zhì zōng, shǒu qí jì sì.
和韓、魏，釋趙圍，保全智宗，守其祭祀。
ruò rán, zé ràng suī sǐ yóu shēng yě, qǐ bù shèng yú zhǎn yī ér sǐ hū? ràng yú cǐ shí, céng wú yī yǔ kāi wù zhǔ xīn, shì bó zhī wēi wáng, yóu yuè rén shì qín rén zhī féi jí yě.
若然，則讓雖死猶生也，豈不勝于斬衣而死乎？讓于此時(shí)，曾無(wú)一語(yǔ)開(kāi)悟主心，視伯之危亡，猶越人視秦人之肥瘠也。
xiù shǒu páng guān, zuò dài chéng bài, guó shì zhī bào, céng ruò shì hū? zhì bó jì sǐ, ér nǎi bù shèng xuè qì zhī xìng xìng, gān zì fù yú cì kè zhī liú.
袖手旁觀，坐待成敗，國(guó)士之報(bào)，曾若是乎？智伯既死，而乃不勝血?dú)庵?，甘自附于刺客之流?br>hé zú dào zāi, hé zú dào zāi! suī rán, yǐ guó shì ér lùn, yù ràng gù bù zú yǐ dāng yǐ bǐ cháo wèi chóu dí, mù wèi jūn chén, tiǎn rán ér zì dé zhě, yòu ràng zhī zuì rén yě.
何足道哉，何足道哉！雖然，以國(guó)士而論，豫讓固不足以當(dāng)矣；彼朝為仇敵，暮為君臣，腆然而自得者，又讓之罪人也。
yī!
噫！